Varşova Gettosu Ayaklanması’nın 80. yıl dönümü

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Varşova Gettosu Ayaklanması’nın 80. yıl dönümünde düzenlenen anma töreninde Nazi Almanyası’nın insanlığa karşı işlediği suçlar, barbarlığı ve insanlık dışı muameleleri karşısında söyleyecek söz bulamadığını belirterek, “Bugün sizlerin önünde duruyor ve burada Almanların yaptıklarından ötürü sizlerden af diliyorum” dedi.

Alman Nazi birliklerine karşı 1943 yılında çıkarılan Varşova Gettosu Ayaklanması’nın 80. yıl dönümünde Polonya’nın başkenti Varşova’da anma töreni gerçekleştirildi. Gettonun Kahramanları Anıtı’ndaki törene ev sahibi Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda, İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in yanı Nazi Almanyası döneminde oluşturulan getto ve ölüm kamplarından kurtulanlar ile hayatını kaybedenlerin yakınları katıldı. Ayaklanmada hayatını kaybedenlerin anısına saygı duruşuyla başlayan törende konuşan Polonya Cumhurbaşkanı Duda, 2. Dünya Savaşı’ndan önce çok uluslu bir cumhuriyet olan Polonya’da yalnızca başkentte 350 bin Polonyalı Yahudi’nin yaşadığını, Varşova’nın New York’tan sonra en çok Yahudi’nin yaşadığı kent olduğunu belirtti. Polonyalıların Yahudilerle birlikte diğer ulusların bin yıldır aynı çatı altında yaşadığını belirten Cumhurbaşkanı Duda, 1939 yılında Nazi Almanyası’nın Polonya devletini yalnızca politik açıdan değil, toplumsal açıdan da yıktığını söyledi. Duda, “Yahudileri ayırdılar, damgaladılar, gettolara, ölüm kamplarına kapattılar. En başından beri onları öldürmek niyetindeydiler, önce zorla çalıştırarak onlardan faydalanmak, sonra öldürmek, dünya hafızasından silmek. Açlıkla, hastalıkla, silahla öldürdüler” dedi. Duda, Nazi Almanyası’na karşı direniş göstererek hayatını kaybeden Yahudileri, Polonyalıları asla unutmayacaklarını vurguladı.

“Çok zor koşullarda mücadele veren Yahudilerin çoğu hayatta kalmayı başaramadı”

İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ise 300 bin Varşovalı Yahudi’nin Treblinka ölüm kampına yollanırken, çok az sayıda kişinin oluşturduğu Yahudi Muharebe Örgütü’nün direnişe geçtiğini hatırlattı. Cumhurbaşkanı Isaac Herzog bodrumlarda, kanalizasyonlarda, çok zor koşullarda mücadele veren Yahudilerin çoğunun hayatta kalmayı başaramadığını, ancak onurlu direnişleriyle ruhlarının zafere ulaştığını dile getirdi. Herzog 2. Dünya Savaşı’nda yaşanan büyük faciadan çıkarılan derslerin gelecek nesillere öğretilmesi gerektiğini aktardı.

“Nazi Almanyası’nın barbarlığı karşısında söyleyecek söz bulamıyor, sizlerden af diliyorum”

Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier ise Almanya’nın işlediği suçlar nedeniyle Federal Almanya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı olarak bugün Varşova gettosunun bulunduğu alanda konuşma yapmanın kendisi için çok güç olduğunu ifade etti. Cumhurbaşkanı Steinmeier, 1 Eylül 1939’da Nazi Almanyası’nın Polonya’ya saldırmasıyla başlayan savaşın 50 milyon insanın hayatına mal olduğunu, Nazi Almanyası’nın insanlığa karşı işlediği suçlar, barbarlığı ve insanlık dışı muameleleri karşısında söyleyecek söz bulamadığını belirtti. Steinmeier, “Bugün sizlerin önünde duruyor ve burada Almanların yaptıklarından ötürü sizlerden af diliyorum” şeklinde konuştu. Yaşananların tekrarlanması için kurbanların unutulmamasının, tüm yaşananların gelecek nesillere aktarılmasının çok önemli olduğunu vurgulayan Steinmeier, bugün Almanların sorumluluklarının, aynı zamanda görevlerinin bilincinde olduklarını söyledi. Savaşın yol açtığı yıkımı, acıyı Polonya ulusunun çok iyi anladığını, aynı acıların, ölümlerin bugün Ukrayna’da yaşandığını vurgulayan Steinmeier, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in uluslararası hukukunu hiçe sayarak, Avrupa değerlerini çiğneyerek Ukrayna’ya saldırdığını belirtti. Steinmeier Avrupa’da savaşa yer olmadığını, Ukrayna’yı insani ve askeri yardımla desteklediklerini hatırlatarak, “Birlikte olduğumuz zaman güçlüyüz” dedi.

Varşova Gettosu Ayaklanması

1940 yılında kurulan Varşova gettosu, Nazi Almanyası tarafından oluşturulan en büyük gettoydu. 3,4 kilometrekarelik alana yaklaşık 460 bin Yahudi yerleştirilmişti. İkinci Dünya Savaşı’nın devam ettiği 1943 yılında Varşova gettosunda yaşayan Yahudilerin trenlerle Treblinka ölüm kampına gönderilmesi üzerine 19 Nisan’da Yahudiler ayaklanma başlatmıştı. Yaklaşık 3 ay süren Varşova Gettosu Ayaklanması haftalar sonra bastırılırken, ayaklanmada 86 Nazi askeri ile 50 bini aşkın Polonyalı Yahudi hayatını kaybetmişti. Getto daha sonra dağıtılmıştı.

Kaynak: İHA