Uzmanı uyardı: Kahve beyazlatıcıları ölümcül hastalıklara yol açabiliyor

Mardin Artuklu Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyokimya Anabilim Kolu Lideri Doç. Dr. Hasan Basri Savaş, kahve beyazlatıcılarının kullanımının sağlıklı beslenme açısından sorgulanması gerektiğini belirterek, “Kahve beyazlatıcılarının içinde bulunabilen palm yağı, margarin, glikoz şurubu ve yağ kaynaklı olan emülgatör üzere hususların hepsinin kalori yükü yüksektir. Çok işlenmiş kimyasal hususların glisemik indeksinin yüksek olacağı da dikkate alınmalıdır. Daima ve yüksek ölçüde tüketim sonucunda fazla kilo, obezite, insülin direnci, kalp damar hastalıkları ve bağlı birçok önemli hastalık riskinde artış kelam konusu olabilir” dedi.

Kahvelerde kullanılan beyazlatıcıların içerik olarak sağlıklı bir çağrışım yapan “süt tozu” tabiri ile alakasız olduğunu tabir eden Doç. Dr. Hasan Basri Savaş, “Kahve beyazlatıcısı, kahve kreması yahut halk ortasında süt tozu diye bilinen eserler, besleyici bir pahası olmayan, besin katkı unsuru olarak birçok kimyasal husus içerebilen, kalori içeriği yüksek olan, çoğunlukla palm yağı, glikoz şurubu üzere riskli olarak değerlendirilebilecek unsurları içeren yapıda kimyasal bir karışımdır. Bu karışım beyazlatıcılar, içerik olarak sağlıklı bir çağrışım yapan ‘süt tozu’ sözü ile alakasızdır” dedi.

“Genel olarak değerlendirildiğinde besleyicilik tarafından gerekliliği olmayan, kalori içeriği, birçok katkı hususu bulunduran bir kimyasal karışım olması üzere özellikleriyle kahve beyazlatıcılarının kullanımı sağlıklı beslenme açısından sorgulanmalıdır” diyen Dr. Savaş, “Kullanımının çok yaygın olması ve giderek daha yüksek ölçülerde maruz kalınması mevzuyu daha kıymetli hale getirmektedir. Bu sebeple içeriği hakkında biraz daha ayrıntılı konuşulmalıdır. 100 gramlık bir kahve beyazlatıcı ortalama olarak 550 kcal (kalori), 35 gram yağ, 58 gram karbonhidrat 2,1 gram protein içermektedir. Bu kalori ve besin öğelerinin kaynağının çok işlenmiş eserler olabildiği dikkate alındığında konuştuklarımızın değeri daha da artmaktadır” formunda konuştu.

“Böbrek yetmezliği olanlarda birikerek beyin işlevlerini bozabilir”

Sürekli ve yüksek ölçüde tüketim sonucunda fazla kilo, obezite, insülin direnci, kalp damar hastalıkları ve alakalı birçok önemli hastalık riskinin artışı olabileceğine değinen Dr. Savaş, ”Kahve beyazlatıcılarının içinde topaklanma önleyici, renklendirici, aroma verici, bozulmayı önleyici ve homojen karışımı, çözünmeyi sağlayıcı çeşitli besin katkı hususları eklenebilmektedir. Bu besin katkı hususlarının her birine yüksek dozlarda maruz kalmanın sıhhat açısından yol açabileceği sonuçlarla ilgili telaşlar mevcuttur. Örneğin topaklanmayı önleyici olarak eklenebilen E554 kodlu ‘sodyum alüminyum silikat’ alüminyum içerebilir. Alüminyum, daima yüksek dozda maruziyet durumunda Alzheimer hastalığını ve inflamatuar bağırsak hastalığı olan crohn’u tetikleyebilir” diye konuştu.

Böbrek yetmezliği olanlarda birikerek beyin işlevlerini bozabileceğini aktaran Dr. Savaş, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Kahve beyazlatıcılarının içinde bulunabilen palm yağı, margarin, glikoz şurubu ve yağ kaynaklı olan emülgatör üzere hususların hepsinin kalori yükü yüksektir. Çok işlenmiş kimyasal unsurların glisemik indeksinin yüksek olacağı da dikkate alınmalıdır. Daima ve yüksek ölçüde tüketim sonucunda fazla kilo, obezite, insülin direnci, kalp damar hastalıkları ve bağlı birçok önemli hastalık riskinde artış kelam konusu olabilir.”

Doç. Dr. Savaş, “Avrupa Besin Güvenlik Ajansı EFSA’nın ilgili Panel Lideri Dr. Helle Knutsen, kahve beyazlatıcılarda kullanılabilen palm yağı hakkında daha evvel ’Glisidol’ün (palm yağı üretiminde oluşabilen) genotoksik ve kanserojen olduğuna dair kâfi delil var, bu nedenle panelimiz glisidil yağ asidi esterleri (GE) için inançlı bir düzey belirlemedi’ demişti. Bunun manası; çok yüksek derecede sıcaklıkla rafine edilerek üretilen palm yağının içinde genleri bozabilen ve kansere yol açabilen kimyasal unsurların yer alabileceğidir. Kahve beyazlatıcılarda şeker yerine yaygın olarak kullanılabilen glikoz şurubu ile ilgili olarak da emsal tasalar mevcuttur. Glikoz şurubu, nişastanın hidroliziyle yapılan bir şuruptur. Nişasta kaynağı olarak ekseriyetle mısır kullanıldığı için mısır şurubu olarak da bilinir” dedi.

Mısır şurubunun insan sıhhatine tesirlerine dair yeni birçok araştırma yapılmakta olduğunu anımsatan Dr. Savaş, “Bu mevzunun şimdi gereğince aydınlatılamamış olması ve hazır besinlerde şeker yerine mısır şurubu kullanımının giderek yaygınlaşması dikkate alındığında ihtiyatlı olmakta ve günlük alınan mısır şurubunu denetim altında tutmakta yarar vardır. Kahve beyazlatıcılar bu istikametten de tehlike içerebilirler” tabirlerini kullandı.

“Beyazlatıcı yerine doğal ve pastörize süt kullanmayı tercih edebiliriz”

Bütün bu gerçekler dikkate alındığında kimyasal birçok husus içerebilen, besleyici olmayan bir kalori yükü olan, kimilerinde hayvansal yağlar içerebilen, palm yağı ve glikoz şurubu üzere içerikleriyle hastalık oluşturma riski oluşturabilen kahve beyazlatıcılarının tüketiminin sınırlanmasının sıhhat için gözetici bir teklif olabileceğini kaydeden Dr. Savaş, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Kahve beyazlatıcı diye bildiğimiz eserler süt tozu değildir. 16. yüzyıldan beri kahve tüketen bir toplum olarak kahve keyfimizi kaçırmadan, beyazlatıcı yerine doğal ve pastörize süt kullanmayı tercih edebiliriz. Sağlıklı beslenmek için ne yediğimizi, içtiğimizi bilmek birinci kuraldır. Kahve beyazlatıcı denilen eseri tüketenlerin eserin içindekiler kısmını okuyup her bir maddeyi ayrıntılı araştırmalarını öneririm. Besin katkı unsurlarının insan sıhhatine tesirlerini araştırırken, değerli hocam Prof. Dr. Fatih Gültekin’in geliştirdiği ‘gıda katkı maddeleri’ isimli fiyatsız uygulamadan ve editörlüğünü yaptığım ‘Temel Beslenme’ isimli kitapta yazdığı kısımdan istifade edebilirsiniz.”

Kaynak: İHA