Dijital dizi ve sinema platformları seyir keyfini belirliyor

Uzmanlar, dijital dizi ve sinema platformlarının ne izleyeceğimize karar verirken, mahremiyetimizi tehdit ettiğini söyledi.

Mardin Artuklu Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi Radyo Televizyon Sinema Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Emre Aşılıoğlu, bir içerik tükettiğimizde hangi içeriği ne kadar tükettiğimiz, hangi sahneleri ne kadar mühlet ve sıklıkla izlediğimiz üzere verilerin çeşitli sunucularda depolandığını kaydetti. Aşılıoğlu, bu büyük bilginin işlenerek bilgiye dönüştüğünü, bu bilgilerin ise bir sonraki üretilecek yapının niteliğini, niceliğini, hangi oyuncuların bu yapılarda oynayacağı, hangi direktörlerin hazırlayacağı üzere mevzularda tesirli olabildiğini söyledi.

Dijital platformların bu yollarla mahremiyetimizi de tehdit ettiğini belirten Hoş Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Kısmı Araştırma Vazifelisi Kansu Özden ise, “Sosyal mecralara üye olurken hepimiz biliyoruz ki kullanıcı kontratları imzalıyoruz, bu mukaveleler sayfalarca olduğu için birçoğumuz bunları okumaktan kaçıyor. O mukavelelerin unsurları ortasında birçok şahsi bilgimizin işlenmesine ve kullanılmasına müsaade veriyoruz. Bu durum gelecek yıllarda daha sorunlu bir hal alabilir” dedi.

“Dijital içerik platformları topladıkları dataları içeriklerin ne olacağı konusunda kullanıyor”

Dijital platformların varlığıyla algoritmaların bizim seyir tecrübemizi direkt etkileyen bir hale dönüştüğünü belirten Dr. Öğretim Üyesi Emre Aşılıoğlu, “Örneğin evvelden çok tercih edilen arama motorlarının algoritmalar sayesinde bizim arama sonuçlarımızı etkilediği yahut bizim geçmiş aramalarımızdan kaynaklanan sonuçları daha çok çıkardığı bilinmekte. Dijital dizi ve sinema platformları bizden topladıkları dataları içeriklerin ne olacağı konusunda kullanıyor. Yani bu şu demek oluyor, biz bir içerik tükettiğimizde hangi içeriği ne kadar tükettiğimiz, hangi sahneleri ne kadar müddet ve sıklıkla izlediğimiz üzere bilgiler çeşitli sunucularda depolanıyor ve bu büyük data algoritmalar aracılığıyla işlenerek bilgiye dönüşüyor. Bu bilgiler ise bir sonraki üretilecek yapının niteliğini, niceliğini, hangi oyuncuların bu yapılarda oynayacağı, hangi direktörlerin hazırlayacağı üzere hususlarda belirleyici tesire sahip oluyor” formunda konuştu.

“Neyi nasıl izleyeceğimizin belirleyicisi olarak karşımıza çıkıyor”

Aşılıoğlu, içeriklerde sıklıkla karşılaştığımız görsellerin yapısının algoritmalarla değiştirildiğini belirterek, “Bu dijital afişler, her içeriği tükettiğimizde yenileniyor. Örneğin dehşet cinsinde sinemaları sevenlerin karşısına güldürü sinemalarının afişleri de dehşet sinemalarının afişlerinde olduğu üzere dehşet temasına bürünebiliyorlar. Bu dizaynın ferdî beğeniye uygun olarak dönüşmesini sağlamakla birlikte kullanıcılara yönelik platformların içerik havuzunda canlı ve yeni içerikler varmış üzere algı oluşturuluyor. Yalnızca içeriklerin afiş dizaynları değil tıpkı vakitte uygulamanın arayüz tasarımı da sıklıkla değişiyor ve bu durumda yenilikler yaşandığına dair hislerin oluşmasını sağlıyor. Algoritma temelli şahsileştirilmiş uyaranların tek başına tercihlerimizi belirlediğini söylemek hakikat olmayacaktır lakin pek çok araştırma bu tesirin küçümsenmeyecek boyutta olduğunu kanıtlamaktadır. Zira büyük bilgideki veriler sayesinde içerikler bize nazaran şekillendirildikten sonra bize sunulduğu için yenilenmiş ve bize oluşturulmuş oluyor. Bu durum hem üretici hem de tüketici olarak neyi nasıl izleyeceğimizin belirleyicisi olarak karşımıza çıkıyor diyebiliriz” sözlerine yer verdi.

“İnternette her adımımız farkında olmasak bile saklanmakta”

Mardin Artuklu Üniversitesi Hoş Sanatlar Fakültesi Grafik Tasarım Kısmı Araştırma Vazifelisi Kansu Özden ise, klasik afişler daha çok dikey tercih edilirken, dijital platformlarda daha yatay ölçülerin tercih edilmekte olduğunu belirterek, “Çok tercih edilen platformlar toplayıp kullandıkları datalar sayesinde kullanıcılara tercih ettikleri içeriklere nazaran afişler sunmakta ve buna nazaran farklı sahnelerin kullanıldığı afişler göstermektedir. Birebir içeriklerin farklı sahnelerinden üretilmiş afişler gördüğümüz için biz içeriklerin daima yenilendiğini düşünebiliyoruz. Böylelikle şirketler yeni imaller yapmadan yeni içerikler sunuyor izlenimi oluşturmakta. Toplumsal medyada olduğu üzere sinemaları izlediğimiz platformlarda da mahremiyetimizin olduğunu söylemek güç. Algoritmalar, yapay zeka ile birlikte kullanıcın arama motorlarında karşına çıktı. Bu platformlarda seçimlerimiz, beğenilerimiz üzere birçok ferdî bilgi depolandı. Akıllı telefonların kullanımının artmasıyla ise bu platformların kullanıcı sayılarında büyük artış yaşandı. Günümüzde kullanıcı farkında olmadan bile çok çeşitli verisini işlenmek üzere bu platformlarla paylaşmaktadır ve kullanıcıya şahsileştirilmiş reklamlar sunulmaktadır. Görüntü on Demand (VOD) sistemini kullanan pek çok platformunda gibisi bilgileri yapay zeka algoritmalarıyla işlediği, kullanıcının geçmiş tercihlerine nazaran sinemalar ve diziler önerdiği ve farkında olmadan tercihlerini yönlendirdiği söylenebilir. Bazen de çok izlenen üretimler sebebiyle tek tipleşme yaşayabiliyoruz. Bu durumdan hem izleyiciler hem de üreticiler etkilenerek içerikte sıradanlaşma yaşayabiliyorlar” diye konuştu.

“İstedikleri içerikleri tüketmemiz sağlanabiliyor”

Özden, şöyle devam etti:

“Kişisel mahremiyet açısından değerlendirildiğinde birçok platforma üye olurken kullanıcı kontratları imzalıyoruz. Okumadığımız o mukavelelerin unsurların ortasında birçok ferdî bilgimizin işlenmesine müsaade veriyoruz. Bu durum gelecek yıllarda daha önemli problemlere yol açabilir. Tam olarak platformların istediği şeyi bize izletiyor demesek de daha öncesinde yaptığımız çalışmalar ve araştırmalar platformların istediği içerikleri tüketmemizi sağlayabiliyor. İnsanların çoğunlukla tükettiği içeriklere misal içerikler bize sunuluyor ve biz bunları tercih etme zorunda bırakılıyoruz. Örneğin aksiyon üretimleri daha çok ilgi görüyorsa platform o usul üretimleri bize daha çok sunuyor ve tahminen de sahiden izlemek istediğimiz temaya sahip sinema ve dizilerden uzaklaşmış olabiliyoruz.”

Kaynak: İHA